مقایسة راهبردهای خود¬تنظیمی در میان ورزشکاران مرد و زن رشته های انفرادی و گروهی

چکیده هدف از پژوهش حاضر، مقایسه میزان استفاده و میزان سودمندی حاصل از راهبردهای خود تنظیمی در میان ورزشکاران بود. جامعة آماری این پژوهش را 260 ورزشکار مرد و زن از استان­های آذربایجان شرقی و غربی از رشته­های مختلف گروهی و انفرادی تشکیل می دهند که حداقل پنج سال سابقة ورزشی دارند. به همین منظور 163 ورزشکار به صورت تصادفی ساده به عنوان گروه نمونه انتخاب شد. شرکت کنندگان پرسش نامه مقیاس تنظیم احساسات (terry & et al، 2007) را تکمیل کردند که شامل 37 مورد از استراتژی تنظیم خلق (خستگی، خشم، افسردگی، سردرگمی، سرزندگی و تنش) بوده و میزان استفاده و سودمندی این استراتژی ها را می سنجد. روایی صوری این پرسش نامه توسط 10 نفر از روان شناسان ورزشی تایید شده است. پایایی پرسش نامه نیز از طریق مطالعه راهنما برای پایایی درونی سوالات روی تعداد 10 پرسش نامه به دست آمد (0/ 05>r= 0/ 76 ، p). از آمار توصیفی برای توصیف جمعیّت نمونه و آمار استنباطی روش آزمون تحلیل واریانس یکطرفه در سطح معنی داری 05/ 0 >p استفاده شد. نتایج نشان داد که «دوش گرفتن» برای خستگی، «سخنان نیروزا» برای تنش، «عملی کردن احساس» برای سرزندگی، «اجتناب از عامل احساس» برای سر درگمی، «تنها بودن» برای خشم و «کنترل افکار به شکل مثبت» برای افسردگی بیشترین میزان به کارگیری را داشتند. اثربخش ترین راهبردها برای هر بُعد خلقی عبارت بودند از: «اجتناب از عامل احساس» برای خشم، افسردگی و سر درگمی با نسبت های متفاوت، «دوش گرفتن» برای خستگی، «کنترل افکار به شکل مثبت» برای تنش و «گوش دادن به موسیقی تند» برای سرزندگی. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که از لحاظ میزان به کارگیری، در ابعاد خلقی خستگی و سردرگمی و از لحاظ میزان سودمندی در ابعاد خلقی افسردگی، سرزندگی و تنش، تفاوت­های معنی­داری بین گروه­ها وجود دارد (05/ 0 >p ). با توجّه به شناسایی استراتژی های مؤثّر در تنظیم خلق می توان گفت که افراد می­توانند خلق خود را کنترل کنند و خلق منحصراً عکس العملی به عوامل خارجی نیست. با توجّه به رابطه بین خلق و عملکرد، بررسی تحقیقات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می شود.